Więzienne mury z kamienia – Jaworzno

Opis miejscowości:

Miasto na prawach powiatu w województwie Śląskim, kiedyś miasto tzw. Zagłębia Krakowskiego, stanowiące historycznie część Małopolski. W szerokim ujęciu należy do Zagłębia Dąbrowskiego – tak też było, ze względu na charakterystyczne cechy muzyczne typowe dla folkloru Zagłębia Dąbrowskiego – traktowane i klasyfikowane w zbiorach Adolfa Dygacza.

Tytuł pieśni:

Więzienne mury z kamienia

Informator:

Anastazja Gwóźdź, urodzona w 1908 roku

Data nagrania:

27.09. 1967 roku

Opis nagrania:

Na tej taśmie nagrano 2 utwory w wykonaniu informatorki, natomiast utworów w wykonaniu Anastazji Gwóźdź jest o wiele więcej (inne taśmy). Zachowało się również wiele materiałów tekstowo-nutowych, bez nagrań. Pieśni z okresu II wojny światowej w realistyczny sposób ilustrują obraz krwawej i okrutnej okupacji hitlerowskiej. To obrazy tragicznych wydarzeń z obozów koncentracyjnych, więzień oraz pola walki. Jak w większości pieśni historycznych dominuje w nich patriotyzm, umiłowanie ojczyzny i gotowość do poświęcenia życia w wojennej zawierusze. Jednocześnie podnoszą one na duchu i podtrzymują wiarę w zwycięstwo. W folklorystycznym repertuarze z czasu II wojny światowej wyróżnić można pieśni walki zbrojnej, agitacyjne i więzienne – ważne dla Adolfa Dygacza również z powodów osobistych, gdyż ten wybitny badacz i folklorysta był aresztowany przez Niemców i więziony z przyczyn politycznych w Bytomiu, Katowicach, Opolu i Raciborzu. Z okresu okupacji hitlerowskiej pochodzi m.in. niniejsza pieśń – Więzienne mury z kamienia. W zbiorach Adolfa Dygacza dostępne jest również nagranie utworu w wykonaniu Stanisława Bąka (1893) na taśmie Woźniki, Szczakowa.

Słowa klucze:

pieśń powszechna, historyczna, więzienna, II wojna światowa